KURBAN TIĞLAMA TÖRENLERİ

          Eski Türkler’de Kurban tören ve şölenleri senenin belli mevsimlerinde olur ya da Tanrı’ya adak olarak ayinle sunulurdu. Kurban edilen hayvanın eti üleşildiği zaman statüye göre oniki pay edilerek çadırlara dağıtılırdı. Aynı geleneneği yaşatan Aleviler, kurbanı oniki eşit parçaya ayırmaktadırlar. Başta dede olmak üzere sofralara eşit olarak dağıtılmaktdır. Müsahip töreninde kesilen koç bir bütün olarak pişirilerek, hiç parçalanmadan bir tepsi içinde Dede’nin önüne getirilir ve dede bir gülbank okuduktan sonra nezaretinde sofracı tarafından dağıtılır.      

          Kurbanlık hayvanlar kesilmeden önce yıkanır, temizlenir, renkli pez parçaları ile süslenir. Boynuna bir peşkir bağlanır. Peşkir ya da mendil daha sonra hayvan kesildiği zaman, kurbancı tarafından hayvanın gözlerine bağlanır ve tığlanır.

         Anadolu Alevi geleneğindeki bu geleneği, Türkler’in Gök-Tanrı’ya kurban edilen hayvanların hazırlanmasında da görmekteyiz. Şaman özel olarak kesilecek hayvanı dualarla yıkar ve afsunlar, Tanrı’ın kabul etmesi için ilahiler okur.

Orta-Asya Türkmen kurban merasimleri ve ritüellerinin izlerini Sıraç topluluklarında bugün dahi görmek mümkündür.

 

     .1- Canlı Kurbanlar

     2- Cansız Kurbanlar (bunlara genel olarak Lokma denilir)

    Olmak üzere iki türlüdür. Ayrıca bu kurbanlar

    1-Adak Kurbanı

    2- Kurban Bayramına hitaben kesilen kurban

    3- Abdal Musa ( Birlik) kurbanı

  Kurbanlar genelde canlı büyük baş ya da küçük baş hayvanlardır. Horoz ve Tavuk’da adak olarak kesilir. Kız ve oğlan ikrarında kümes hayvanları kesilir. Et dahil olsa her türlü cansız pişmiş yiyeceklere veya meyva ya da çerez türlerine lokma  denilmektedir. Lokmalar genellikle elde yapılan hamur işi gömbe tür yiyeceklerdir. Kurban Tekbirinden sonra gülbank okunur.

“Üfleyip derimi postumu yarma

Satırın altında kemiğim kırma

Kanımı kelplere yalatmak mı olur.”

Mealinden kesime yönelik bir deyiş söylenir.

........ Kurban edilen hayvanın erkek olması ve koyunlarda sakalak  yani yüzleri siyah geri kalan vücudunun beyaz olması makbuldür. Kurban edilecek hayvana özel ilgi ve bakım yapılır.

........Kurbanın kanı gelişigüzel akmasın diye ve köpek v.b hayvanlar yemesin diye kanın akacağı yere bir leğen veya toprak eşilerek çukur açılır. Kan açılan çukura akıtılır ve çukur kapatılır. Kan gömülmüş olur. Kurbanın kemiği kırılmaz . Et kemikten sıyrılarak alınır. Kemikler toplanarak gömülür veya  köpek v.b. hayvanlara vermek için saklanır. Gelişigüzel atılmaz.

        Cansız kurban (lokma) Perşembe günü yani Cuma akşamları ziyaret yerlerinde dağıtılır. Lokma genelde elde yapılan hamur işi çörek, börek, bohaça, bıçık türleridir. Mezarlıklara lokma götürülür. Cuma akşamları lokma yapılamazsa ateşe bir çimdik yağ dökülür. Kokusunun cennete gittiğine inanılır. Türbede kesilecek kurbanın kulağından küçük bir kesik atılır. Kurbanlık hayvanın kulağı  türbede kesilmezse Dede tarafından kurbanın dualanması gerekmektedir.